رتبه بندی کانون‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی بعد از رایزنی‌های مختلف چندی ست منتشر شده است. رتبه بندی اداره کل بازرگانی با بازخوردهای مختلفی از طرف فعالان تبلیغاتی، اداره کل تبلیغات وزارت ارشاد و انجمن صنفی شرکت‌های تبلیغاتی مواجه شده و در برخی از گروه‌های تخصصی در شبکه‌های اجتماعی درباره آن بحث و تبادل نظر می‌شود. بحث‌های که بهتر است، مسئولان اداره کل بازرگانی صدا و سیما مورد بررسی قرار دهند. چنین تبادل نظرهایی باعث عملکرد بهتر آژانس‌ها و اداره کل بازرگانی خواهند شد. در ادامه این نوشتار به بررسی نظرات مختلف درباره این رتبه بندی خواهیم پرداخت.

مخالفان طرح رتبه بندی اداره کل بازرگانی

انحصار و ایجاد رانت برای عده‌ی مشخصی از آژانس‌های تبلیغاتی نکته مهمی‌ست که اکثر مخالفان رتبه بندی اداره کل بازرگانی صدا و سیما به آن اشاره می‌کنند. در این باره یکی از مدیران آژانس‌های تبلیغاتی با اشاره بر مخالفت اداره کل تبلیغات وزارت ارشاد نسبت به طرح رتبه‌بندی کانون های تبلیغاتی عنوان کرد: اداره کل بازرگانی به عنوان متولی تبلیغات کشور، با هر حرکتی که منجر به ایجاد انحصار و رانت اقتصادی در حوزه عملکرد کانون‌های آگهی و تبلیغاتی شود، مخالف کرده و طرح اداره کل بازرگانی صداوسیما را برای رتبه‌بندی کانون‌های تبلیغاتی را در همین راستا ارزیابی می‌کند. در صحبت‌های این مدیر که در رسانه‌ها بازتاب داشته عنوان شده: مدیران ارشد اداره کل تبلیغات، فقط قانون را معیار ارزیابی عملکرد کانون‌ها تبلیغاتی می‌دانند و رسانه ها بخشی از فرایند تبلیغات هستند و در این رابطه نسبت به کانون‌های تبلیغاتی برتری خاصی از نظر نظارتی وجود ندارد.
بنابراین چنین طرح‌هایی به مانند رتبه‌بندی جز ایجاد انحصار و خلق موقعیت ویژه برای افراد خاص عملکرد دیگری نخواهد داشت و مغایر قانون و سیاست های توسعه‌ای همه جانبه است. همچنین موقعیت انحصاری برخی رسانه‌ها نباید به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن کانون های تبلیغاتی و صاحبان برندها برای دسترسی به اطلاعات محرمانه آنها قرار گیرد از این رو، اقدامات انجام شده در این زمینه، فاقد وجاهت قانونی و نامعتبر است.

در همین راستا انجمن صنفی تبلیغات نیز ضمن اعلام مخالفت خود نسبت به این طرح عنوان کرد: مسئولیت رتبه بندی، وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که بطور قانونی نظارت و صدور مجوز به کانون های تبلیغاتی را برعهده دارد؛ است. بنابراین صاحبان رسانه‌های مختلف نمی‌توانند، تصمیمی که مرتبط با سرنوشت فعالیت فعالان تبلیغاتی است را اتخاذ کنند. همچنین اختلاف ناشی از پرداخت کارمزد براساس طرح رتبه بندی با توجه به عملکرد غیرقانونی برگشت کارمزد توسط برخی از شرکت‌های همکار با آن رسانه عملا باعث حذف و از دست دادن فرصت های شغلی و ورشکستگی سایر شرکتهای تبلیغاتی خواهد شد. در نتیجه باید در طرح مورد نظر تجدید نظر صورت گیرد و با هم اندیشی صاحب نظران و متخصصان صنعت تبلیغات اقدام درستی انجام شود.

پنج دست بندی برای آژانس‌های تبلیغاتی

اما طرح رتبه بندی چه بوده که فعالان عرصه تبلیغات نسبت به آن چنین واکنش‌هایی را نشان داده اند. براساس نامه‌ای که به همراه این رتبه‌بندی منتشر شده، اداره کل بازرگانی سازمان صدا وسیما اهداف مختلفی را برای این اقدام مهم در نظر گرفته است. اهدافی به مانند: افزایش کمی وکیفی آگهی‌های تلویزیونی و رادیویی که پیامد آن منجر به رضایت مشتریان و یا صاحبان کالا خواهد شد. این افزایش باعث ایجاد رقابت سالم میان فعالان اقتصادی حوزه‌های مختلف شده و در پی آن سرمایه‌گذاری شرکتها و کانون‌های تبلیغاتی و فعالیت آنها تدوام و افزایش می‌یابد. مطمئنا اهداف در نظر گرفته شده، کوتاه مدت نبوده و اثرات آن در بلندمدت نمود پیدا خواهد کرد.
رتبه بندی کانون‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی براساس مستندات و اطلاعات موجود در 11 سال گذشته در اداره کل بازرگانی و براساس فرم‌های ارسالی توسط خود آژانس‌ها صورت گرفته است. در این رتبه‌بندی آژانس‌های تبلیغاتی به پنج دسته تقسیم بندی شده‌اند. این دسته بندی براساس؛ حداقل مبلغ قرارداد هر آگهی، حداکثر مبلغ قرارداد هر صاحب آگهی، درصد فراوانی صاحبان کالا و خدمات است. هر شرکت تبلیغاتی با در نظر گرفتن جایگاه خود در جدول رتبه بندی اداره کل بازرگانی می‌تواند تا سقف مبلغ تعیین شده در سال 97 از یک صاحب آگهی، تسهیم و یک قرار داد سه طرفه منعقد کند.

مطلب تبلیغات روی پیراهن، دردسر جدید آسیایی ها را بخوانید.

جزئیات این طرح

به گفته مسئولان اداره کل بازرگانی در این طبقه بندی عملکرد 9 ماهه اول سال در نظر گرفته شده و سه ماه آخر سال نیز بررسی و در صورت لزوم وارد رتبه بندی شده و موجب تغییراتی در آن خواهد شد. لازم به ذکر است، در این رتبه بندی آژانس‌های طرف قرارداد با اداره کل بازرگانی و دارای قرارداد پخش لحاظ شده اند. در مجموع؛ اداره کل بازرگانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، این رتبه بندی را نهایی نکرده و فضا را برای اعتراضات باز گذاشته است. شرکت‌های تبلیغاتی در صورت ابهام و اعتراض نسبت به رتبه بندی می‌توانند، آن را در مدت زمان اعلام شده، به سازمان ابلاغ کنند. امید است، ابهامات پیش آمده نسبت به این رتبه‌بندی برطرف و فعالان و قانون گذاران صنعت تبلیغات با هم اندیشی به نتیجه قابل قبولی برسند. شایان ذکر است؛ فایل کامل این رتبه بندی در سایت اداره کل بازرگانی موجود و در اختیار فعالان صنعت تبلیغات کشور قرار گرفته است.